Bij het reddingshondenwerk gaat het er om dat de geleider met zijn/haar hond zo snel mogelijk het slachtoffer kan lokaliseren om hulp te verlenen. Het kan dan gaan om vermiste personen die gezocht moeten worden in een bosrijke omgeving (vlaktezoeken), vermiste personen die bijvoorbeeld na een aardbeving of na instorten van een gebouw gezocht moeten worden (puinzoeken), personen die aan de hand van een spoor gezocht moeten worden in een bebouwde omgeving of een omgeving die overgaat in bosgebied (mantrailen/speuren) of personen in het water die gered moeten worden (waterredding). Op het mantrailen/speuren na werkt de hond steeds los en niet aangelijnd. De honden worden zodanig getraind dat een gebied gestructureerd wordt afgezocht naar personen zonder dat de hond gaat jagen op wild.
In Nederland zijn diverse reddingshondengroepen bij verschillende organisaties aangesloten.
Organisaties als onder andere de International Search and Rescue Dog Organisation (IRO), Koninklijke Nederlandse Politiehonden Vereniging (KNPV afdeling speurhonden), Stichting Inzet reddingshonden Nederland (SIN), Samenwerkende Reddingshonden Organisatie (SRO). Een aantal reddingshondengroepen zijn bij de Nederlandse ReddingsHonden Bond (NRHB) aangesloten. De NRHB is aangesloten bij de IRO.
Er zijn reddingshondengroepen die puur voor de inzet trainen, puur voor de sport of een combinatie daarvan maken.
Sommige groepen zorgen voor hun eigen certificering, anderen zijn daarvoor juist bij een organisatie als de IRO, FCI of KNPV aangesloten.
Voor de zoeklocaties waar de groepen trainen zal vooraf toestemming verkregen zijn van de beheerders van bosgebieden of puinlocaties. Dit heeft te maken met veiligheid (op puin) en het mogen trainen in toegewezen gebieden in verband met het zo min mogelijk verstoren van wild.
In principe kan iedere hond het reddingshondenwerk leren. Wel zal de hond zijn neus moeten willen gebruiken en is het een pre als de hond gek is op voer, een speeltje en/of mensen. De grootte van een hond zal meespelen in de prestaties, waar een kleine hond in puin juist door de kleine gaatjes kan, zal deze juist in de vlakte wat meer problemen hebben met het afzoeken van grote gebieden in het bos waar veel kreupelhout ligt. De Hollandse Herder is in veel gevallen een atletisch gebouwde sterke hond die zich makkelijk en behendig kan bewegen op puin en in een bosgebied.
Het reddingshondenwerk is geen sport om een uurtje in de week te beoefenen. Er gaat bij de meeste groepen heel veel tijd in zitten en je moet rekenen op minstens 1 hele dag in het weekend waarin met alle honden van de groep gewerkt wordt. Als je niet met je eigen hond werkt speel je de rol als slachtoffer voor een van de andere honden. Je eigen hond dient dan in bivak te kunnen verblijven of in de auto. Daarnaast wordt vaak nog een avond in de week appèl getraind of worden er avondoefeningen uitgezet.
Vaak worden er trainingsweken of -weekenden georganiseerd in het buitenland waar puinlocaties gebouwd zijn om de teams zo goed mogelijk te kunnen voorbereiden op hun werk.
De opleiding van reddingshond begint al vanaf het moment dat de pup vanaf de fokker bij de eigenaar in huis komt. Er wordt speels geleerd dat het leuk is om bij mensen een voertje of een speeltje te halen. Vanuit die motivatie wordt het zoekwerk opgebouwd.
De motivatie om mensen te zoeken moet zo hoog zijn dat een hond niet jaagt op wild.
Een reddingshond moet fysiek en zeker ook mentaal sterk genoeg zijn om te kunnen klimmen en klauteren of onder zware omstandigheden vele kilometers kunnen afleggen in moeilijk begaanbaar bosgebied. Een goede conditie is wel nodig.
Oplossingsgericht denken om bij onbegaanbaar puin een weg te zoeken om zo dicht mogelijk bij het slachtoffer te komen zonder in gevaarlijke situaties te geraken. Iedere seconde telt, maar een hond moet zich niet als een kamikaze over het puin bewegen. Dat levert alleen maar meer gevaar op. Belangrijk is dus een hond die onder stressvolle situaties kan blijven denken en beslissingen maken.
Even voorstellen ik ben Rian van den Heuvel en ik heb twee Hollandse Herders (korthaar).
Eddy Fly Dogs Attak uit Roemenië en Titan Empire du Rocher des Ducs uit Frankrijk.
Ik train met mijn twee Hollanders volgens het IPO-R programma van de FCI. Dit reglement wordt ook door de IRO aangehouden. Met dat reglement kun je actief zijn in de sport, maar ook binnen de inzet. Dit biedt mij dus mogelijkheden om inzetbaar te zijn binnen de SIN. Naast het feit dat het waanzinnig gaaf is om te zien hoe een hond een vermiste persoon op grote afstand al kan ruiken is mijn doel het leveren van een bijdrage in het vinden van vermiste personen.
Sinds 2007 ben ik actief binnen de reddingshonden. Toen nog met een kruising Hollander x Mechelaar. Voor het zoekwerk een fantastische hond, maar met de trekjes van ADHD geen ster in het appèl. Destijds was ik actief bij een groep die alleen voor de sport trainde, dus ben ik op zoek gegaan naar een hond die wat relaxter in zijn hoofd was. Vanaf 2013 ben ik met Eddy Fly Dogs Attak gaan trainen en sindsdien hebben we vele examens en wedstrijden achter de rug. Daarvoor zijn we veel in het buitenland te vinden. Samen hebben we voor het vlaktezoeken en het puinzoeken het hoogste niveau gehaald en ook voor het waterwerk hebben we het A niveau gehaald. Inmiddels train ik bij een groep die zowel de sport als de inzet als doel heeft.
Eddy wordt januari 2023 al weer 10 jaar, dus was het tijd om de volgende hond te gaan opleiden voor de reddingshonden. Cayser (Titan Empire du Rocher des Ducs) is vanaf het moment dat hij bij mij was, mee gegaan naar de reddingshondentraining waar hij kennis heeft gemaakt met de mensen die ons gaan helpen in de opleiding. Het spelletje vindt hij al erg leuk en de verwachting is dan ook dat ik met Cayser zowel in de sport als met de inzet actief ga zijn.
En ja dus wederom een Hollandse Herder. Mijn ervaring is dat Hollandse Herders enorm veelzijdig zijn. Vanwege hun atletische bouw zijn ze krachtig, maar voldoende lenig en licht om over puin te lopen. De Hollanders waar ik mee gewerkt hebben zijn niet gek in hun hoofd en kunnen bij situaties waar wat stress komt kijken toch na blijven denken en beslissingen maken. Ze kunnen hun werk blijven doen zonder gevaarlijke capriolen uit te halen vanwege stress.
In de afgelopen paar jaren heb ik gezien dat er meer en meer Hollanders in het reddingshondenwerk komen wat ik natuurlijk erg leuk vindt.
Wie weet komt er weer een moment dat we een wereldcup Hollandse Herders kunnen organiseren voor reddingshonden.