Herderen (Schapenhoeden)

Wat is schapenhoeden precies?

Simpel gezegd is het eigenlijk niks meer dan de schapen verplaatsen van A naar B en ze laten grazen, zonder de schapen en honden in gevaar te brengen.

De praktijk is echter wat gecompliceerder, omdat je te maken hebt met allerlei obstakels waar je geen grip op hebt, denk hierbij aan: verkeer, mensen, dieren, weersomstandigheden.

Je verplaatst in de praktijk de schapen meestal over de weg, bos, heide en hier kom je deze factoren tegen waar de schapen en de honden aan gewend moeten zijn.

In de Herding Trials (dit zijn wedstrijden in schapenhoeden) wordt er geprobeerd om al deze omstandigheden na te bootsen.
Het schapenhoeden wordt gedaan in de Herding Trials Traditional Style.
Het schapen drijven wordt gedaan in de Herding Trials Collecting Style.
De Hollandse Herder in al zijn variëteiten komt uit in de Traditional Style.

In deze Traditional Style zijn er uiteraard verschillende niveaus te behalen:
NHAT: dit is een aanlegtest om te kijken of de hond aanleg/instinct heeft, hier hoeft men niet voor te trainen. (Hond moet 9 maanden zijn).
HWT: dit is het “makkelijkste” niveau waar de hond los een parcours moet lopen met de handler en schapen.
IHT-1: Nagenoeg gelijk aan de HWT maar strenger beoordeeld.
IHT-2: Nieuwe oefeningen komen erbij.
IHT-3: Elke fout wordt hier afgetrokken van het puntentotaal en het parcours is uitermate moeilijk.

We praten bewust over schapen hoeden en niet over schapen drijven, omdat dit 2 verschillende disciplines zijn.
Bij schapen hoeden loopt de hond vaak aan de zijkant en voorkant van de kudde en vormt hier een bewegend hek. Dit is ontstaan omdat de herder/boer vroeger vaak voorop aan de kudde door de dorpen liep en het niet wenselijk was dat de schapen in alle tuinen hun maaltje gingen halen, maar op de Brink in het dorp of een dijk een eind verder.
Bij het schapen drijven staan de schapen op een groot stuk land of ruige weides en moeten de schapen opgehaald worden door de hond, daarom moet de hond hier vaak achter de schapen komen, om ze “op te drijven” naar de herder/boer toe.

Uiteraard is het in de praktijk niet zo zwart/wit, en wordt er vaak gecombineerd met deze stijlen, je kijkt als herder/boer namelijk wat nodig is op het moment.

Training en praktijk

Kan ik zo met mijn Hollandse Herder bij een kudde en gaat dat dan goed? Uiteraard is het antwoord: Nee, je zal hiervoor moeten trainen om het instinct van de hond om te zetten in vaardigheden.

De training zal in eerste instantie bestaan uit het laten wennen aan schapen zonder dat de hond de kudde in gaat. Dit kan best een tijdje duren omdat zijn instinct hem iets ander zegt, maar ook hier is geduld een schone zaak. Vervolgens gaat de kudde wat bewegen en je hond zal de kudde in het begin op gepaste afstand aan de zijkant volgen. En hier heb je dan eigenlijk het meest essentiële te pakken van het schapenhoeden, dit is het zogenaamde: grenslopen Dit houdt in dat de hond tussen de schapen en de gewassen van de buurtbewoners loopt om deze te beschermen tegen de schapen. 
Naast het grenslopen is ook de STOP erg belangrijk, je moet de kudde stil kunnen zetten voordat je een weg oversteekt. 
Vervolgens komen er natuurlijk veel meer vaardigheden aan bod die aangeleerd moeten worden, maar dit is samen met gehoorzaamheid toch wel het belangrijkste in mijn ogen.

Ik wil dit ook graag doen, waar kan ik terecht?

Er zijn in Nederland helaas niet zoveel mogelijkheden om dit te oefenen/trainen.
Je kan in de omgeving eens kijken of er een herder is die er wat vrije tijd in wil steken, echter de meeste werken met Border Collies, en een Hollandse Herder vereist vaak toch een andere aanpak dan een Border Collie. Hierdoor gaat het vaak in het begin al mis, en gaat er voor zowel de hond als de baas de lol snel af.

Maar waar kan het dan wel, en hebben ze ook nog verstand van Hollandse Herders? Op moment van schrijven zijn er een aantal Hollandse Herder eigenaren die ook schapen of een kudde hebben die training geven.

Joke van Leeuwen-van Dijk (Utrecht)
Astrid Trinker (Gelderland)
Joke van Leeuwen-van Dijk en Astrid Trinker (Drenthe)

Kan ik ook schapenhoeden met mijn hond?

In principe kan iedereen die wil, schapenhoeden met zijn hond.

Het is belangrijk om onze Hollandse Herder zo snel als mogelijk is te laten kennismaken met schapen op een zodanige manier dat hij/zij rustig blijft.

Er zijn geen speciale gezondheidstesten nodig om dit te beoefenen, maar het spreekt voor zich dat de hond op het oog gezond moet zijn en een goed beendergestel moet hebben.

Er worden regelmatig wedstrijden gehouden in Nederland en Europa, voor info hierover:

Agenda van de NHC →

Facebookgroep: FCI Herding Trials TS Groede

Facebookgroep: FCI Herding Trials Groede-NHC

Facebookgroep: FCI Traditional Style Herding

Ron van Dijk

Even voorstellen

Hallo, ik ben Ron van Dijk en ik heb 2 Langharige Hollandse Herders: Careltje van 10 en zijn zoon Sepke van 3.

Samen met mijn vrouw doen wij aan schapenhoeden zowel in de praktijk als af en toe in wedstrijdverband (Herding Trials). Ik (wij) zijn hiermee ongeveer 12 jaar geleden begonnen nadat ik een keer was gaan fotograferen, omdat ik Hollandse Herders bij de schapen op beeld wilde hebben. Hierna ben ik zo enthousiast geworden, dat ik dit ook wilde gaan doen, toen nog met onze Saartje. Helaas was de kennis in Nederland toen nog niet van dat niveau, dat wij de problemen van onze Saartje het hoofd konden bieden. (Jammer, het was een hondje met veel werklust). Wat later kregen wij Careltje en wij zijn gelijk het tweede weekend dat hij bij ons was naar de schapen gegaan, wat wij hierna maandelijks (of meer indien mogelijk) gedaan hebben.

Waarom zou je met een Langhaar bij de schapen gaan werken, dit zijn toch showhonden en geen werkhonden hoorde ik vaak. Kijk en toen werd ik getriggerd! Ik zou laten zien dat een Langhaar óók bij de schapen kan werken en op Herding Trials mee zou kunnen doen. Het is een lange weg geweest met veel dieptepunten maar ook vele (zeer mooie) hoogtepunten in binnen en buitenland, maar wij hebben het voor elkaar gekregen. Wij (Careltje en ik) hebben het inmiddels tot de IHT-1 geschopt (eerste Langhaar in Nederland), en verder zullen wij ook niet komen, omdat hij simpelweg de oefeningen, die veel punten opleveren op Herding Trials, niet zo goed uitvoert op die dagen. Mooie momenten waren toch wel de podiumplaatsen op Herding Trials waar er zeer vaak een sterk deelnemersveld was, je gloeit dan toch wel van trots dat je daar tussen staat met je Langhaar. Het klinkt misschien raar, maar zelfs als ik een Herding Trial voortijdig afbrak omdat het niet zo goed ging, kon ik ook erg genieten, omdat Careltje vaak bij 1 of 2 opdrachten mij verbaasde met zijn inzicht.

Om met een Langhaar tot resultaat te komen heb je over het algemeen een andere trainingsopbouw nodig dan met een Korthaar of Ruwhaar omdat ze meer sensibel zijn. Maar als je die knop eenmaal gevonden hebt, dan gaat het ook weer snel en valt alles op zijn plek.

Kijk het trainen en Herding Trials lopen is mooi, maar de praktijk is waar je het voor doet natuurlijk.
Wij hebben het geluk dat wij regelmatig met een kudde van 300 schapen mee kunnen en Careltje dus echt aan het werk kunnen zetten.

Wij lopen dan regelmatig met alle 3 de variëteiten bij een kudde om deze kudde van A naar B te brengen, en ik kan je verzekeren, je hebt dan bekijks hoor met Langharen, Kortharen, en Ruwharen die bij een kudde lopen, vaak maak je dan ook nog even snel een promotiepraatje.

Het is mooi om te zien dat je een hond hebt die zelfstandig werkt, en precies weet wat hij moet doen!

Indien je iets zoekt om met je Hollander te doen, denk dan ook eens aan deze optie, want wat is er mooier om een stukje cultureel Nederlands Erfgoed in ere te houden!